Matematikçi, tarihçi ve sanatçı olarak bilinen Nasuh bin Abdullah'ın 1480'li yıllarda doğduğuna dair rivayetler var. Aynı zamanda coğrafyacı, haritacı, kılıç ustası, denizci, mucit, ressam, çiftçi ve minyatürcüydü. İstanbul'a getirildi, eğitim gördü, birkaç Osmanlı sultanına hizmet etti ve Enderûn'nda öğretmenlik yaptı.
Onu bugüne taşıyan asıl yönü ise minyatür sanatındaki yeridir. Matrakçı Nasuh'un minyatür-harita karışımı kendine has bir üslubu vardır. Eserlerinde yeryüzünün kuş bakışı görünümünü resmeder. Buna karşın şekilleri tepeden değil, sanki karşıdan görüyormuş gibi çizer. Bu resimlerde kuş ve tavşan gibi hayvanlar olsa da insanlar asla belirmez ancak şehirlerdeki binalar tek tek seçilebilir.
Bu Osmanlı minyatür sanatında daha sonra Matrakçı tarzı olarak tanındı. Bir tür savaş talimi olan matrak oyununu icat ettikten sonra Matrakçı Nasuh olarak tanındı. Osmanlı sarayının sevilen ve itibar gören sanatçılarından biri olması hasebiyle Kanuni Sultan Süleyman ile birlikte seferlere çıktı ve gördüğü şehirleri resmetti. Osmanlı'da insansız kent tasvirlerini içeren topografik ressamlığı ilk kez uygulayan Matrakçı Nasuh'tur.
Minyatürlerinde şehirlerdeki mimari yapıların yanı sıra bitki örtüsü ve hayvan türlerini de anlattı. Eserlerinde haritacılığı ön plana çıkardı ve coğrafyanın kimliğini yansıtmaya gayret etti. Başlattığı topografik resim akımı 18. yüzyıla dek Osmanlı sanatının en önemli unsurlarından biri oldu.
Yaptığı minyatürleri sergilediği birçok eser ortaya koydu. Tuhfetu'l-Guzat adlı eserinde savaş teknikleri ve matrak kullanımını anlattı. Dört tarihi minyatüründen en önemlisi, Fetihname-i Karabuğdan adlı eserini yazdığı I. Süleyman'ın Safevi Savaşı ile ilgili olanıdır. Nasuh, Osmanlı ordusunun İstanbul'dan Bağdat'a ve ardından Tebriz'e yürüyüşünü ve Halep ve Eskişehir üzerinden dönüşünü göstermesinin yanı sıra, yol boyunca ordunun uğradığı güzergahtaki tüm şehirleri de resmetmiştir. Bu eserin tek kopyası günümüzde İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
Yapıtları başta Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi ve Süleymaniye Kütüphanesi olmak üzere çeşitli kitaplıklarda yer alır.
Matrakçı Nasuh'un 1533 yılında yaptığı ve İstanbul'u betimlediği minyatürü.
Matrakçı Nasuh'un Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i 'Irâkeyn adlı eserinde yer alan Sivas minyatürü, 1537.
Onu bugüne taşıyan asıl yönü ise minyatür sanatındaki yeridir. Matrakçı Nasuh'un minyatür-harita karışımı kendine has bir üslubu vardır. Eserlerinde yeryüzünün kuş bakışı görünümünü resmeder. Buna karşın şekilleri tepeden değil, sanki karşıdan görüyormuş gibi çizer. Bu resimlerde kuş ve tavşan gibi hayvanlar olsa da insanlar asla belirmez ancak şehirlerdeki binalar tek tek seçilebilir.
Bu Osmanlı minyatür sanatında daha sonra Matrakçı tarzı olarak tanındı. Bir tür savaş talimi olan matrak oyununu icat ettikten sonra Matrakçı Nasuh olarak tanındı. Osmanlı sarayının sevilen ve itibar gören sanatçılarından biri olması hasebiyle Kanuni Sultan Süleyman ile birlikte seferlere çıktı ve gördüğü şehirleri resmetti. Osmanlı'da insansız kent tasvirlerini içeren topografik ressamlığı ilk kez uygulayan Matrakçı Nasuh'tur.
Minyatürlerinde şehirlerdeki mimari yapıların yanı sıra bitki örtüsü ve hayvan türlerini de anlattı. Eserlerinde haritacılığı ön plana çıkardı ve coğrafyanın kimliğini yansıtmaya gayret etti. Başlattığı topografik resim akımı 18. yüzyıla dek Osmanlı sanatının en önemli unsurlarından biri oldu.
Matrakçı Nasuh tarafından yapılan ve Osmanlı donanmasının 1543 kışında, Fransa'nın Toulon şehrinde kışlamasını gösteren minyatürü
Yaptığı minyatürleri sergilediği birçok eser ortaya koydu. Tuhfetu'l-Guzat adlı eserinde savaş teknikleri ve matrak kullanımını anlattı. Dört tarihi minyatüründen en önemlisi, Fetihname-i Karabuğdan adlı eserini yazdığı I. Süleyman'ın Safevi Savaşı ile ilgili olanıdır. Nasuh, Osmanlı ordusunun İstanbul'dan Bağdat'a ve ardından Tebriz'e yürüyüşünü ve Halep ve Eskişehir üzerinden dönüşünü göstermesinin yanı sıra, yol boyunca ordunun uğradığı güzergahtaki tüm şehirleri de resmetmiştir. Bu eserin tek kopyası günümüzde İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde bulunmaktadır.
Yapıtları başta Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi ve Süleymaniye Kütüphanesi olmak üzere çeşitli kitaplıklarda yer alır.
Matrakçı Nasuh'un 1533 yılında yaptığı ve İstanbul'u betimlediği minyatürü.
