Ülkemizde Bal Çeşitleri
Ülkemizde çok farklı türlerde ballar bulunmaktadır ve tıpkı faydaları gibi herkesin favorisi de değişkenlik göstermektedir.
Kekik Balı
Kekik balı belki de ballar arasında en özellikli olanlardan biridir çünkü yüksek rakımlı dağ ve yaylalarda yetişen kekiklerin nektarlarından elde edilmektedir. Özelikle Ege ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaygındır. Kekiğin çiçeklenme dönemi olan Mayıs bşından Ağustos sonuna kadar devam eder. Kekik balı; kekik kokulu, şeffaf, açık altın sarısı renginde, buruk tatlı bir baldır. Diğer çiçek ballarından farklı olarak boğazı yakan sert aroması vardır.
Kekik balının enzim içeriği yüksektir, soğuk algınlığına iyi gelir. Yara iyileştirici özelliklerinin haricinde karaciğer, mide, astım ve egzama hastalıklarına iyi gelir.
Keçiboynuzu Balı
Ülkemizde çok yaygın olan keçiboynuzu ağaçlarının çiçeklerinden toplanan monoflora türü bir baldır. Türkiye’nin bütün yörelerinde görülebilir.
Keçiboynuzunun bütün faydaları bu bala da yansımıştır. Kalsiyum ve E vitamini içeriği açısından zengin olduğu için kemik erimesi, kansızlık, öksürük ve gribe iyi gelir.
Ihlamur Balı
Özellikle Artvin, Rize, Yalova ve Bursa bölgelerinde bulunur. Baharda çiçek açan ıhlamur ağaçlarının etrafına yerleştirilen kovanlardan elde edilir. Koyu kıvamlı bir bal olan ıhlamur balının üretimi zordur çünkü aynı yörede yer alan kestane ağaçlarının da çiçeklenme dönemi aynı döneme denk gelmektedir. Bu nedenle ıhlamur ve kestane balı birbirine karışır.
Kan basıncını düşürücü etkiye sahiptir, bu nedenle kalp ve damar hastalıklarına iyi geldiği gibi migren ağrılarına da iyi gelir. Soğuk algınlığına iyi gelir, ateş düşürücü ve öksürük iyileştirici etkisi vardır.
Lavanta Balı
Ülkemizin lavanta merkezi Isparta ve Burdur’da üretilir. Lavanta tarlalarının etrafına yerleştirilen arı kovanları ile üretilir. Haziran ayında üretilir ve çok değerli bir baldır.
Mide ve karaciğer hastalıklarına karşı etkilidir. Sindirim sistemine yardımcı olur ve bağırsak florasını güçlendirir.
Narenciye (Anavarza) Balı
Narenciye ağaçlarının etrafına yerleştirilen kovanlar aracılığı ile üretilir. Bu nedenle özellikle narenciye ağaçlarının bol olduğu Akdeniz bölgesinde üretilir.
Narenciyenin faydaları bu bala da yansır, yüksek miktarda C vitamini içerir ve karaciğere olumlu etkileri vardır.
Anzer Balı
Rize Ayder Yaylası’nda 500’e yakın çeşit çiçek bulunmaktadır ve bunların yaklaşık 100 tanesi sadece Ayder Yaylası’na özel endemik çiçeklerden oluşmaktadır. Haziran sonunda bu çiçeklerle buluşan arılar Ağustos ortasına kadar üretime devam etmektedir. Anzer balında sadece Ayder Yaylası’nda yetişen çiçeklerin polenleri bulunmakta. Bu nedenle balın sahte olup olmadığını anlamak için polen analizi yapılmaktadır.
Anzer balı çok özel ve çok büyük miktarlarda üretilemeyen bir bal türüdür. Bu nedenle çok yüksek fiyata sahiptir. Çok yüksek besin değerine sahip olduğu için kahvaltılık olarak tüketilmekten ziyade şifa verici olarak tercih edilir.
Akasya Balı
Artvin yöresine özel bir bal olan akasya balı, kendine has özgün bir aromaya sahiptir. Kaçkar Akasya balı, yerleşim alanlarına uzak akasya ormanlarından toplandığı için diğer ballardan da ayrışan bir özelliğe sahiptir.
Akciğer hastalıklarını tedavisi ve kanın temizlenmesinde faydaları vardır.
Çiçek Balı
Çok farklı ve karışık çiçeklerin bir arada bulunduğu bölgelerde toplanan ballardır. Herhangi bir çiçek türü balın içerisinde baskın durumda değildir. Ülkenin genelinde bulunabilir.
Bağışıklık sistemini güçlendirici ve kolesterol düşürücü etkileri vardır.
Deli Bal (Ormangülü Balı)
Sadece Doğu Karadeniz’e özgü bir bal olan Ormangülü Balı aynı zamanda Deli Bal olarak da bilinir. Bu bal, yerli safkan Kafkas arıları tarafından üretilir. Kendine has bir aroması bulunmaktadır.
Deli bal günde bir çay kaşığından daha fazla tüketilmemesi gereken bir bal türüdür. Aksi halde baş dönmesi ve ishal gibi etkiler görünebilir. Çok yüksek miktarda tüketimi ise ölüme bile sebebiyet verebilir. Günde 1 çay kaşığını aşmayacak tüketimin ise sağlığa çok büyük katkıları vardır. Sabah aç karnına tüketildiğinde mide yaralarını iyileştirmeye yardımcı olduğu gibi bağırsak problemlerine de yardımcı olur. Metabolizmayı hızlandırır ve bu sayede vitamin kaybı olmadan kilo vermeye yardımcı olur.
Çam Balı
Ege ve Akdenize bölglerinde özellikle yaz aylarında Temmuz – Ekim ayları arasında çam ağaçlarının üzerinde beyaz pamuk gibi bir madde görünür. Bu beyaz pamuksu madde çam ağacında yaşayan ve ağacın özsuyunu emerek beslenen basra denen böceklerin salgısıdır. Arılar tıpkı çiçeklerin nektarları gibi şekerli olan bu salgıyı toplarlar ve bala dönüştürler. Çok farklı, lezzetli ve sağlıklı bir tür olan çam balının önemli bir diğer özelliği ise dünya çam balı üretiminin yüzde 90’ının ülkemizde üretilmekte olmasıdır.
Çam balı şekerlenmeye ve bozulmaya dayanıklı olduğu için özellikle beyaz şekere karşı sağlıklı bir alternatif olarak tercih edilebilir.
Ayçiçek Balı
Trakya bölgesinde üretilen bir bal türüdür. Altın sarısı rengindedir. Çabuk kristalize olur. Çiçek balı ile karıştırılıp satılır.
Ayçiçeği balı doğal bir ateş düşürücü ve bağışıklık sistemi güçlendiricidir.
Karabaş Otu Balı
Karabaş otu, Nisan’da çiçek açar ve Haziran’a kadar devam eder. Bahar yağmurlarına göre verimi çok değişken ve ender bir bal türüdür. Besin değeri olarak çok yüksek kalitededir. İçerdiği prolin değeri diğer ballardan 3-4 kat fazladır.
Damar sertliğini önlemeye yaramanın haricinde sakinleştirici özelliği de vardır.
Hayıt Balı
Beş parmak otu olarak da bilinen hayıt otu ülkemizde sadece Akdeniz bölgesinde yetişir. Haziran – Temmuz döneminde çiçek açan bu bitkiden elde edilen bal hafif krımızı renktedir ancak zaman geçtikçe neredeyse siyaha yakın koyu kırmızı bir renge sahip olur.
Vücut direncini arttırır ve hastalıklara karşı doğal koruma sağlar.
Karabuğday Balı
Dünya Arıcılık Federasyonu’nun oybirliği ile dünyanın en iyi balı olarak seçtiği baldır.
Yüksek vitamin ve mineral içeriğine sahiptir. Yüksek demir içeriği nedeniyle kansızlığa karşı iyi gelir.
Kestane Balı
Kestane balı koyu kahve renkli, biraz buruk ve acı tadlı bir baldır. Diğer ballara göre daha geç kristalleşir. Kestane ağacı çok kısa süre çiçekli kalır, bu nedenle arılar için süre çok daha kısadır. Kestane ağacı ülke genelinde yaygın bir ağaç olduğu için ülke genelinde üretimi yapılabilen bir bal türüdür.
İçerdiği doğal enzimlerden (glikoz oksidaz) dolayı balda hidrojen peroksit oluşur. Bu sayede antiseptik özelliğe sahiptir ve antioksidandır.
Karakovan Balı
Karakovan yöntemi bilinen en eski arıcılık yöntemidir. İçi oyulmuş ve iki tarafı da tapayla kapatılmış bir kütük içerisine arıların bal yapması esasına dayanır. Karakovan balını en farklı kılan özellik ise insan elinin değmemesi ve petekler doğal olduğu için süzmeden, polenlerle birlikte tüketilmesidir. Ülkemizde özellikle Karadeniz bölgesinde yaygındır.
Bu bal özellikle mide yaralarını iyileştirmede ve vücut direncini arttırıp hastalıklara karşı koymaya yardımcı olur.
Keven (Geven) Balı
Keven (Geven) balı Doğu Anadolu’da ve özellikle Bitlis’te 2000 metre yükseklikteki yaylalarda yetişen bitki özlerinden elde edilen değişik aromalı bir bal türüdür.
Antibakteriyel özelliğe sahip olan bu bal hızlı kana karışır ve hızlı enerji verir. Antioksidandır ve soğuk algınlığı, grip ve kronik yorgunluğa iyi gelir.
Meşe Balı
Tıpkı çam balı gibi salgı ballarından biridir ancak çok daha koyu renktedir. Trakya’da Istranca Dağları’nın eteklerindeki meşe ormanlarında üretilir. Temmuz – Ağustos arası hasat edilir.
Doğal antioksidandır.
Püren Balı
Püren balı kendine has bir aromaya sahip, hafif acı ve oldukça kıvamlı bir baldır. Arılar, bir maki türü olan püren bitkisinin çiçeklerinden topladığı öz ile bu balı yaparlar. Tadı vişne suyu aromasına benzer. Genelde Akdeniz ve Ege bölgelerinde üretilir. Anzer balından sonra en değerli ballardan biridir.
Karaciğer yağlanması ve idrar yolları rahatsızlıklarına karşı etkilidir.
Yüksekova Balı
Ülkemizde Hakkari Yüksekova’da üretilen bir çiçek balıdır. Yüksekova deniz seviyesinden ortalama 2000m yükseklikte bir coğrafyadır ve ilçenin florası yer aldığı topografya nedeniyle çok özeldir. Cilo, Sat ve İki Yaka Dağlarının arasında kalan bu coğrafya 20 kadar endemik türün yetiştiği bir alandır.
Enerji vererek vücut direncini güçlendirir. Grip ve soğuk algınlığına karşı iyi gelir.
Bal Çeşidi / Yöresi
Kekik Balı / Ege ve Doğu Anadolu Bölgesi
Keçiboynuzu Balı /Türkiye Geneli
Ihlamur Balı / Artvin, Rize, Yalova, Bursa
Lavanta Balı / Isparta ve Burdur
Narenciye (Anavarza) Balı / Akdeniz Bölgesi
Anzer Balı / Rize (Ayder Yaylası)
Akasya Balı / Artvin
Çiçek Balı / Türkiye Geneli
Deli Bal (Ormangülü Balı) /Doğu Karadeniz
Çam Balı / Ege ve Akdeniz Bölgesi
Ayçiçek Balı / Trakya
Karabaş Otu Balı /Türkiye Geneli
Hayıt Balı /Akdeniz Bölgesi
Karabuğday Balı / Türkiye Geneli
Kestane Balı / Türkiye Geneli
Karakovan Balı /Karadeniz Bölgesi
Keven (Geven) Balı / Bitlis ve Doğu Anadolu Bölgesi
Meşe Balı / Trakya
Püren Balı / Akdeniz, Ege, Trakya ve Karadeniz Bölgeleri
Yüksekova Balı / Hakkari
(((
