Münchausen Sendromu Nedir? Belirtileri, Türleri ve Psikolojik Nedenleri
Münchausen Sendromu, kişinin dikkat çekmek ya da ilgi görmek amacıyla bilerek fiziksel ya da psikolojik hastalık belirtileri uydurması veya kendisine zarar vermesiyle tanımlanan ciddi bir psikiyatrik bozukluktur. Kişi hasta rolünü bilinçli olarak üstlenir ve bu durumu sürdürmek için sık sık sağlık kuruluşlarına başvurur.
Belirtileri:
- Gerçek olmayan ya da abartılı hastalık şikayetleri
- Tıbbi testleri sabote etme (kan örneği değiştirme, yara açma vs.)
- Tedaviye yanıt alınamadığı yalanını sürekli tekrarlama
- Birden fazla hastaneyi dolaşma (doktor alışverişi)
- Karmaşık, açıklanamayan semptom hikâyeleri
- Tıbbi bilgiye fazlasıyla hâkim olma
- Kendi kendine ilaç veya zararlı madde kullanma
Münchausen Sendromunun Türleri:
- Klasik Münchausen Sendromu: Kişinin kendisine zarar vererek hasta rolü oynaması.
- Münchausen by Proxy (Vekâleten Münchausen): Kişinin bir başkasına (genellikle çocuğuna) zarar vererek onun hasta olduğunu iddia etmesi. Bu durum bir tür çocuk istismarıdır.
Kimlerde Görülür?
- Yoğun ilgi ve onay ihtiyacı duyan bireylerde
- Çocukluk döneminde ihmal edilmiş veya istismara uğramış kişilerde
- Sağlık sektöründe çalışanlar (hemşire, hasta bakıcı vb.) arasında daha sık rastlanabilir
- Duygusal olarak yalnız, düşük benlik saygısına sahip kişilerde
Nedenleri Nelerdir?
- Çocuklukta sevgi ve ilgi eksikliği
- Kontrol etme arzusu (özellikle proxy durumlarında)
- Kronik yalnızlık ve terk edilme korkusu
- Dikkat çekme ihtiyacı
- Bilinçaltında cezalandırılma arzusu (suçluluk duygusuyla bağlantılı)
Tedavi Süreci:
- Kişinin bozukluğu kabul etmesi çok zordur, bu yüzden terapi uzun soluklu olabilir
- Psikoterapi (özellikle bilişsel davranışçı terapi) ana yöntemdir
- Grup terapileri ve aile desteği yardımcı olabilir
- Münchausen by proxy durumunda çocuğun güvenliği önceliklidir, yasal müdahale gerekir
