Yiyeceklerin uzun süre saklanmasını sağlayan konservenin ne zaman bulunduğunu biliyor musunuz? İşte, konservenin ilginç tarihi…
18. yüzyıl uzun savaşların yüzyılı oldu. Fransa İmparatoruNapolyon Bonapart, ordularının zafere ulaşmasının önünde büyük bir engel olarak yiyecek sıkıntısını görüyordu.
Askerler, taze et bulunmadığı için sadece kurutulmuş ya da salamura et, reçel ve peynir yemek zorunda kalıyorlardı.
Fransa hükümeti, et ve sebzelerin besleyici niteliklerini kaybetmeden uzun süre saklayacak bir yöntem bulana 12 bin franklık ödül vaat etti.
Ödül, şekercilik ve turşuculuk konusunda tecrübeleri olan Fransız Nicolas Appert’e verildi.
Appert, ağzı mantarla kapatılan kavanoz içinde gıdaların sterilize edilip saklanabileceğini göstermiş ve 1809 yılında ödülü almıştır.
Appert, orduya yiyecek sağlama işinin sorumlusu oldu. Elli işçinin çalıştığı fabrikasında cam kavanozlar içinde üç aya kadar taze kalan et, balık, sebze ve süt imal etmekteydi.
1810 yılına gelindiğinde ise İngiltere’de Peter Durand, bu keşfi biraz daha geliştirmiş ve kolay kırılan kavanozların yerine teneke kutuları tercih etmiştir. Durand, teneke kutunun da patentini almıştır.
1813 yılında iki İngiliz Bryan Donkin ve John Hall, Durand’ın patentini kullanarak ilk ticari konserve üretimine başladılar. Ama bunlar öylesine sağlamdı ki, kalem ve çekiçle açılması gerekiyordu.
1818 yılında ABD’ye göç eden Peter Durand Amerika’ya ilk teneke kutuyu getirmiştir.
1819 yılında Ezra Daggett ve damadı Thomas Kensett New York’da balık ve ıstakoz konservesini ticari boyutlarda teneke kutularda yapmaya başladı.
1823 yılında Fransız asıllı Pierre Antoine Angilbert, dip ve kapakları zımba ile kesmeye başladı.
1825 yılında Thomas Kensett konserve ambalajı olarak teneke kutuyu kullanmaya başlamış ve patentini almıştır. Amerikan İç Savaşı sırasında konserve gıdalara olan ihtiyaç artmış ve bu konudaki çalışmalar hızlanmıştır.
O tarihlerde teneke kutular tek tek elle lehimlenerek üretilmiştir.
1847 yılında Allen Taylor pedallı presi bulmuş ve dip ve kapak üretiminde kullanmıştır. Aynı tarihlerde lehimlemede kullanılan, fazla başarılı olmayan, asitlerin yerine reçine kullanılmaya başlanılmıştır.
Diğer bir kaynağa göre de 1849 yılında Henry Evans kutu diplerini tek operasyonda yapan presi bulup patentini almıştır.
1856 yılında İngiltere’de Henry Bessmer, daha sonra ABD’de William Kelly dökme demirden çelik elde etmeyi bulmuşlardır. Aynı yıllarda Gail Borden kutulanmış konsantre sütün patentini almıştır.
1858 yılında Waterbury – Connecticut’da yaşayan Ezra J. Warner ilk teneke kutu açacağını yapmış ve patentini almıştır. Amerika İç Savaşı sırasında bu açacak askerler tarafından çok kullanılmıştır.
1870 yılında William Lyman ilk dişli teneke kutu açacağının patentini almıştır.
1874 yılında Shriver, sterilazasyonu sağlayan otoklavı icat etmiştir.
1875 yılında Şikago’da Arthur A.Libby ve William J.Wilson konik kutuda ilk sığır eti konservesini yapmışlardır.
1892 yılında tenekeden sigara kutusu üretilmiştir.
1894 yılında Wisconsin Üniversitesinden H.L. Russell bozulmuş kutulu bezelye konservesinde canlı organizmalar olduğunu tespit etmiştir. Bunun sonucunda sterilizasyon sıcaklığı ve süresi arttırılmıştır.
1920 yılında gelindiğinde ortadan delikli, lehimli konserve kutusu yerini bu günkü lehimsiz, çift kenetli üst kapaklı konserve kutusuna terk etmiştir.
1931 yılında elektrikli kutu açacağı üretilmiştir.
1938 yılından sonra kolalı içecekler kutuya konmaya başlamıştır.
1957 yılında kutu yapımında alüminyum kullanılmaya başlanmıştır.
1960 yılında ilk alüminyum kolay açılır kapak üretimi başlamıştır.
1991 yılında tenekeden ilk başarılı kolay açılır kapak yapılmıştır.
Günümüzde teneke kutular modern hatlarda yapılmaktadır. Sadece Amerika Birleşik Devletlerinde günde 200 milyondan fazla kutu kullanılmakta, yılda 133 milyar kutu üretilmektedir.
Kutulara konan ürün çeşidi 2 bin 500′ün üzerindedir.
18. yüzyıl uzun savaşların yüzyılı oldu. Fransa İmparatoruNapolyon Bonapart, ordularının zafere ulaşmasının önünde büyük bir engel olarak yiyecek sıkıntısını görüyordu.
Askerler, taze et bulunmadığı için sadece kurutulmuş ya da salamura et, reçel ve peynir yemek zorunda kalıyorlardı.
Fransa hükümeti, et ve sebzelerin besleyici niteliklerini kaybetmeden uzun süre saklayacak bir yöntem bulana 12 bin franklık ödül vaat etti.
Ödül, şekercilik ve turşuculuk konusunda tecrübeleri olan Fransız Nicolas Appert’e verildi.
Appert, ağzı mantarla kapatılan kavanoz içinde gıdaların sterilize edilip saklanabileceğini göstermiş ve 1809 yılında ödülü almıştır.
Appert, orduya yiyecek sağlama işinin sorumlusu oldu. Elli işçinin çalıştığı fabrikasında cam kavanozlar içinde üç aya kadar taze kalan et, balık, sebze ve süt imal etmekteydi.
1810 yılına gelindiğinde ise İngiltere’de Peter Durand, bu keşfi biraz daha geliştirmiş ve kolay kırılan kavanozların yerine teneke kutuları tercih etmiştir. Durand, teneke kutunun da patentini almıştır.
1813 yılında iki İngiliz Bryan Donkin ve John Hall, Durand’ın patentini kullanarak ilk ticari konserve üretimine başladılar. Ama bunlar öylesine sağlamdı ki, kalem ve çekiçle açılması gerekiyordu.
1818 yılında ABD’ye göç eden Peter Durand Amerika’ya ilk teneke kutuyu getirmiştir.
1819 yılında Ezra Daggett ve damadı Thomas Kensett New York’da balık ve ıstakoz konservesini ticari boyutlarda teneke kutularda yapmaya başladı.
1823 yılında Fransız asıllı Pierre Antoine Angilbert, dip ve kapakları zımba ile kesmeye başladı.
1825 yılında Thomas Kensett konserve ambalajı olarak teneke kutuyu kullanmaya başlamış ve patentini almıştır. Amerikan İç Savaşı sırasında konserve gıdalara olan ihtiyaç artmış ve bu konudaki çalışmalar hızlanmıştır.
O tarihlerde teneke kutular tek tek elle lehimlenerek üretilmiştir.
1847 yılında Allen Taylor pedallı presi bulmuş ve dip ve kapak üretiminde kullanmıştır. Aynı tarihlerde lehimlemede kullanılan, fazla başarılı olmayan, asitlerin yerine reçine kullanılmaya başlanılmıştır.
Diğer bir kaynağa göre de 1849 yılında Henry Evans kutu diplerini tek operasyonda yapan presi bulup patentini almıştır.
1856 yılında İngiltere’de Henry Bessmer, daha sonra ABD’de William Kelly dökme demirden çelik elde etmeyi bulmuşlardır. Aynı yıllarda Gail Borden kutulanmış konsantre sütün patentini almıştır.
1858 yılında Waterbury – Connecticut’da yaşayan Ezra J. Warner ilk teneke kutu açacağını yapmış ve patentini almıştır. Amerika İç Savaşı sırasında bu açacak askerler tarafından çok kullanılmıştır.
1870 yılında William Lyman ilk dişli teneke kutu açacağının patentini almıştır.
1874 yılında Shriver, sterilazasyonu sağlayan otoklavı icat etmiştir.
1875 yılında Şikago’da Arthur A.Libby ve William J.Wilson konik kutuda ilk sığır eti konservesini yapmışlardır.
1892 yılında tenekeden sigara kutusu üretilmiştir.
1894 yılında Wisconsin Üniversitesinden H.L. Russell bozulmuş kutulu bezelye konservesinde canlı organizmalar olduğunu tespit etmiştir. Bunun sonucunda sterilizasyon sıcaklığı ve süresi arttırılmıştır.
1920 yılında gelindiğinde ortadan delikli, lehimli konserve kutusu yerini bu günkü lehimsiz, çift kenetli üst kapaklı konserve kutusuna terk etmiştir.
1931 yılında elektrikli kutu açacağı üretilmiştir.
1938 yılından sonra kolalı içecekler kutuya konmaya başlamıştır.
1957 yılında kutu yapımında alüminyum kullanılmaya başlanmıştır.
1960 yılında ilk alüminyum kolay açılır kapak üretimi başlamıştır.
1991 yılında tenekeden ilk başarılı kolay açılır kapak yapılmıştır.
Günümüzde teneke kutular modern hatlarda yapılmaktadır. Sadece Amerika Birleşik Devletlerinde günde 200 milyondan fazla kutu kullanılmakta, yılda 133 milyar kutu üretilmektedir.
Kutulara konan ürün çeşidi 2 bin 500′ün üzerindedir.
