Hükümet Sistemleri
Demokratik hükümet sistemleri 4′e ayrılmaktadır.1) Başkanlık Sistemi : Kuvvetler birbirinden kesin ve katı bir biçimde ayrılmıştır. Yürütme tek kanatlıdır ve devlet başkanını halk seçer. Devlet başkanının siyasi partisiyle ilişiği kesilmez.
Örnek : ABD ve Brezilya gibi ülkeler başkanlık sistemini kullanırlar.
2) Yarı Başkanlık Sistemi : Devlet başkanı ve bakanlar kurulundan oluşan yürütme organı iki başlıdır. Devlet başkanını halk seçer. Yarı başkanlık sisteminde yumuşak kuvvetler ayrılığı vardır. Özellikle dış politikada devlet başkanı etkilidir.
Örnek :Fransa, Rusya, İran yarı başkanlık sistemine örnek teşkil eder.
3) Parlamenter Sistem : Yürütme iki kanatlıdır ve devlet başkanını meclis seçer. Yumuşak kuvvetler ayrılığı vardır. İç ve dış politikalarda Başbakan etkilidir.
Örnek :İtalya parlamenter sistemdir.
4) Meclis Hükümeti Sistemi : Yürütme tek kanatlı olmakla beraber, yasama ve yürütme mecliste toplanmıştır. Meclis başkanını meclis seçer. Bakanları da tek tek meclis seçer. Buna karşın bakanlarında meclise karşı bireysel sorumlulukları vardır.
Uyarı : Yürütme vardır, meclis üstünlüğü söz konusudur.
Örnek :İsviçre meclis hükümeti sistemi içindedir.
Demokratik Hükümet Sistemleri Özellikleri
Kuvvetler Ayrılığı: Yasama, yürütme ve yargının birbirinden ayrılmasıdır.
1- Sert Kuvvetler Ayrılığı (Erkler): Erkler, yani güçler sert bir şekilde ayrılmıştır. Yasama yürütmeyi, yürütme de yasamayı feshedemez. Bir kişi hem yasamada hem de yürütmede görev alamaz.
Örnek : Başkanlık sistemi buna örnektir.
2- Yumuşak Kuvvetler Ayrılığı: Erkler birbirine müdahale edebilir. Bir kişi hem yasamada hem de yürütmede yer alabilir. Milletvekili aynı zamanda Başbakan ya da bakan olabilir.
Örnek : Parlamenter sistemde olduğu gibi yasama gensoru ile hükümetin görevine son verebilir.
Yürütmenin Çeşitleri
1- Tek Başlı (Kanatlı) Yürütme: Devlet başkanı aynı zamanda hükümetin de başkanıdır.
2- İki Başlı (Kanatlı) Yürütme: Devlet başkanının yanında Başbakan başkanlığında hükümetin olmasıdır.
Uyarı : Türkiye iki kanatlı yürütmeye 1921 Anayasası’nın 1923 değişikliği ile geçmiştir.
Devlet Başkanının Seçilmesi:
1- Halk Seçer
2- Meclis Seçer
Uyarı : Türkiye’de 2007 yılına kadar cumhurbaşkanını meclis seçmekteydi. 2007 anayasa değişikliği ile halkın seçmesi karara bağlanmıştır. 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü TBMM seçmiştir.
