Yezidilerin Kitêb a-Cilwa (Vahiy kitabi) ve Mishafa-Reş(Kara kitap) olmak üzere iki kutsal kitabi vardır. Yezidiliğin temel ilkeleri bu iki kitaptan kaynaklanmaktadır.
Bunlardan ilki, Melek Şeyhsın(Melek Şêxsin) ne " Melek ne " Melek" Tavus tarafindan vahyedildiğine, Kitêb a-Cilve’dir. Kitêb a-Cilve
kitabin Kürtçe adidir. Yezidiler buna çogunlukla Kitab-a Celve derler. Bilinen nüshasi 8 sahife, 109 satırdır.
Kitêb a-Cilve hakkında Menzel şu bilgileri vermektedir:
Yezidilerin iki mukaddes kitaplarından biri olup, Mıshaf a-Reş ile birlikte, mezheplerinin dini temelini teşkil eder. Yezidilerin ibadet dili ve bizce malum olan bütün Yezidi duaları Kürtçe olduğundan mevcudiyetleri uzun zamandan beri bilinen ve asıllarının kopyalari nihayet Avrupalıların eline geçmiş bulunan, Yezidilerin bu iki mukaddes kitabının (eski Kürtçe yazmaları) Arapça ya benzer bir şekli olduğundan dolayı hep Arapça yazılmıştır diyorlar!!!!
İlk defa olarak Bağdatlı P. Anastase Marie, Sincar’daki kitapların muhafızına para vermek suretiyle, 1904-1906’da iki mukaddes kitabın asıllarının doğru kopyelerini yaptırmaya muvaffak oldu.
Asılları muhtemel olarak deri üzerine, eski bir Kürt lehçesi ile ve Arami yazısına benzeyen, oldukça nadir ve şifreli bir yazı ile yazılmıştır. Bu şifreli yazı ile yazılmış olan metin aslında Arap yazısı ile yazılmış bir nüshadan istinsah edilmiş olduğunu, kati bir şekilde (gösterir) Fakat bu kopye işine esrarlı bir mahiyet verilmiş olması muhtemeldir; nitekim Avrupalı alimlerin Yezidilere karşı gösterdikleri alakanın neticesi olarak Musul’daki mütehassıslar daima yeni metinler keşfetmek gayretine düşmüşlerdir.
Migana, Alkoş manastırının eski bir rahibi olan ve 1906’da ölen Kerkük metropolitlişinden Şammas Eremia Şamir’i, Browne, Chobot, Giamil ve Isya Joseph taraflarından neşredilen bütün metinleri uydurmakla itham ederek, maskesini düşürmeye çalıştı.
Bununla beraber Kürtçe metnin mevcudiyeti Max Bittner’in Die heiligen bücher der Yeziden oder Teufelsanbeter adlı monografisinde Denkschriftten d. Wien. Ak. D. Wiss.daki ilavesinde yaptığı lisani araştırmalar sayesinde reddedilmez bir şekilde ispat edilmiş oldu. Bu kitapların dili bugün (bütün) Yezidilerin kullandıkları konuşma dilinin aynı değildir.
Mevcudiyetleri uzun zamandan beri bilinen ve asıllarının kopyaları Avrupalı bazı oryantalistlerin eline geçmiş bulunan Yezidilerin bu iki mukaddes kitabının muhtevası hurafelerle doludur.
Yukarıda belirttiğimiz gibi Melek Şeyhsın(Melek Şêxsin) tarafından kendi kalemiyle yazılmıştır ama kesin yazılış tarihi elimizde olmamasına rahmen M.Ö 2700 ile 4200 Yılları arasında yazılmış olabilir.
Asıl nüshası 1982 tarihinde Bahadre’de Pî Haydar’ın evinde bulunan ve yılda iki defa Şeyh Adiy’nin mezarına götürülüp orada okunan Kitabu’l-Cilve küçük bir eserdir(burası kesin bir bulguyu ele vermiyordur) Mıshaf a-Reş ise daha geniştir. Kürtçe aslı, 152 satırlı şifreli bir yazı ile yazılmış bir tomar halindedir. Bu, daha çok dünyevi, daha normal ve esasında Kitêba a-Cilve’den daha anlaşılır haldedir. Tezatlar ile doludur ve birden bire kesiliverir.
Bunlardan ilki, Melek Şeyhsın(Melek Şêxsin) ne " Melek ne " Melek" Tavus tarafindan vahyedildiğine, Kitêb a-Cilve’dir. Kitêb a-Cilve
kitabin Kürtçe adidir. Yezidiler buna çogunlukla Kitab-a Celve derler. Bilinen nüshasi 8 sahife, 109 satırdır.
Kitêb a-Cilve hakkında Menzel şu bilgileri vermektedir:
Yezidilerin iki mukaddes kitaplarından biri olup, Mıshaf a-Reş ile birlikte, mezheplerinin dini temelini teşkil eder. Yezidilerin ibadet dili ve bizce malum olan bütün Yezidi duaları Kürtçe olduğundan mevcudiyetleri uzun zamandan beri bilinen ve asıllarının kopyalari nihayet Avrupalıların eline geçmiş bulunan, Yezidilerin bu iki mukaddes kitabının (eski Kürtçe yazmaları) Arapça ya benzer bir şekli olduğundan dolayı hep Arapça yazılmıştır diyorlar!!!!
İlk defa olarak Bağdatlı P. Anastase Marie, Sincar’daki kitapların muhafızına para vermek suretiyle, 1904-1906’da iki mukaddes kitabın asıllarının doğru kopyelerini yaptırmaya muvaffak oldu.
Asılları muhtemel olarak deri üzerine, eski bir Kürt lehçesi ile ve Arami yazısına benzeyen, oldukça nadir ve şifreli bir yazı ile yazılmıştır. Bu şifreli yazı ile yazılmış olan metin aslında Arap yazısı ile yazılmış bir nüshadan istinsah edilmiş olduğunu, kati bir şekilde (gösterir) Fakat bu kopye işine esrarlı bir mahiyet verilmiş olması muhtemeldir; nitekim Avrupalı alimlerin Yezidilere karşı gösterdikleri alakanın neticesi olarak Musul’daki mütehassıslar daima yeni metinler keşfetmek gayretine düşmüşlerdir.
Migana, Alkoş manastırının eski bir rahibi olan ve 1906’da ölen Kerkük metropolitlişinden Şammas Eremia Şamir’i, Browne, Chobot, Giamil ve Isya Joseph taraflarından neşredilen bütün metinleri uydurmakla itham ederek, maskesini düşürmeye çalıştı.
Bununla beraber Kürtçe metnin mevcudiyeti Max Bittner’in Die heiligen bücher der Yeziden oder Teufelsanbeter adlı monografisinde Denkschriftten d. Wien. Ak. D. Wiss.daki ilavesinde yaptığı lisani araştırmalar sayesinde reddedilmez bir şekilde ispat edilmiş oldu. Bu kitapların dili bugün (bütün) Yezidilerin kullandıkları konuşma dilinin aynı değildir.
Mevcudiyetleri uzun zamandan beri bilinen ve asıllarının kopyaları Avrupalı bazı oryantalistlerin eline geçmiş bulunan Yezidilerin bu iki mukaddes kitabının muhtevası hurafelerle doludur.
Yukarıda belirttiğimiz gibi Melek Şeyhsın(Melek Şêxsin) tarafından kendi kalemiyle yazılmıştır ama kesin yazılış tarihi elimizde olmamasına rahmen M.Ö 2700 ile 4200 Yılları arasında yazılmış olabilir.
Asıl nüshası 1982 tarihinde Bahadre’de Pî Haydar’ın evinde bulunan ve yılda iki defa Şeyh Adiy’nin mezarına götürülüp orada okunan Kitabu’l-Cilve küçük bir eserdir(burası kesin bir bulguyu ele vermiyordur) Mıshaf a-Reş ise daha geniştir. Kürtçe aslı, 152 satırlı şifreli bir yazı ile yazılmış bir tomar halindedir. Bu, daha çok dünyevi, daha normal ve esasında Kitêba a-Cilve’den daha anlaşılır haldedir. Tezatlar ile doludur ve birden bire kesiliverir.
