Kaliteli bir uyku sağlıklı bir yaşam için son derece önemlidir. Gündelik yaşamdaki işlevsellikten duygu durumuna kadar hayatın pek çok alanı uykunun kalitesinden etkilenir. Bu sebeple uyku bozukluklarının tespit edilerek giderilmesi bireyin yaşam kalitesini de iyileştirecektir.
Uykunun REM ve non-REM olmak üzere iki fazı bulunmaktadır. Uykunun kaliteli olabilmesi için bu fazların belli uzunlukta ve birbirlerini takip etmeleri gerekmektedir. REM ve non-REM dönemlerindeki bozulmalar uyku bozukluklarına sebep olmaktadır. Şimdi bu bozukluklara daha yakından bakalım.
Uyku Bozukluğu Türleri:
İnsomnia: Uykuya dalmada ve uykuyu sürdürmede güçlük yaşama ve uykusuzluk yaşanması durumuna insomnia denilmektedir. Uzun yolculuklar, mide ve bağırsak problemleri bazı genetik aktarımlar ve psikolojik problemler insomniaya sebep olabilir.
Parasomnia: Uyku esnasında yapılan uyur gezerlik, uykuda konuşma, alt ıslatma, diş gıcırdatma, inleme ve kabus görme gibi davranışlar parasomnia olarak değerlendirilmektedir.
Uyku apnesi: Uyku esnasında nefes almanın azalması veya tamamen durması durumuna denilmektedir. İleri derecelerde hayati önem taşımaktadır.
Huzursuz Bacak Sendromu: Bacakları uyku sırasında hareket ettirme durumudur. İleri vakalarda gün içerisinde de bacakta uyuşma hissi yaşanabilir.
Narkolepsi: Gün içerisinde aniden uykuya dalma durumu olarak bilinmektedir.
Uyku Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?
Uyku bozukluklarının tedavisi bozukluğun türüne ve sebebine göre değişkenlik göstermektedir. Bozukluğun doğru bir şekilde tespit edilmesi için uzman bir hekime başvurulmalıdır. Hekim muayenesi ve laboratuvar tetkiklerinin ardından hastaya özel tedavi planlaması yapılmaktadır. Bu tedavilerde sıklıkla uykuya dalmayı kolaylaştıran melatonin gibi takviyelerin yanı sıra nefes almayı kolaylaştıran aparatlar ve diş gıcırdatmanın önüne geçmek için diş plakları kullanılmaktadır.
Tıbbi tedaviye ek olarak uyku bozukluğu yaşayan kişiler bazı kişisel düzenlemeler ile uyku kalitesini artırabilirler.
Düzenli beslenme alışkanlığı, kafein içeren besinlerin az tüketilmesi, düzenli spor yapılması, yatmadan iki saat önce yiyecek ve içecek alımını durdurulması uykunun kalitesini olumlu şekilde etkileyebilir. Ayrıca her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkma şeklinde bir uyku alışkanlığı kazanılması da uyku kalitesini artıracaktır.
Psikolojik rahatsızlıklardan dolayı yaşanan uyku bozukluklarında mutlaka psikiyatr görüşü alınmalı ve gerekirse psikoterapi seçeneği düşünülmelidir.
