Su Ayak İzi

Su Ayak İzi

Su ayak izi tüketilen temiz su ve kirletilen atık su olarak yaşamsal faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkan su miktarlarının hesaplama yaklaşımıdır.

Su ayak izi bir ürün veya servisin oluşması süresince ortaya çıkan su tüketimini ölçen bir araç ve kavramdır. Su ayak izi hesaplamaları gıda maddesi, tekstil ürünü, yapı malzemesi gibi tek bir ürün için ölçülebildiği gibi, kuruluş seviyesinde de kurumsal su ayak izi olarak da hesaplanabilmektedir.

Su ayak izi aynı zamanda belirli bir bölge ve/veya coğrafyadaki su tüketiminin o bölgedeki susuzluğa veya su kıtlığına olan etkisinin hesaplanmasına da olanak sağlamaktadır.

Su ayakizi hesaplaması ile kurumlar, şirketler, şehirler, hükümetler ve kişiler için oluşan su tüketimleri değerlendirilebilir, tedarik zinciri tarafında ki su tüketimi hesaplanabilir, su tüketimi ve su ayakizi ile ilgili iyileştirme çalışmalar için yol haritası çıkarılabilmektedir.




Su ayak izi hesaplamalarının amacı ve kapsamı doğrultusunda ton ürün başına m3 su, hektar arazi için m3 su, birim ürün başına m3 su gibi farklı işlevsel birimlerde hesaplanabilir. Su ayakizi hesaplamaları sayesinde tüketilen ve kirletilen suların hangi amaç doğrultusunda oluştuğunun ve limitli su kaynaklarına olan etkilerin ölçülmesine yardımcı olmaktadır. Su ayakizinin etkileri suyun nereden ve hangi zaman zarfında çekildiğine bağlı olarak değişmektedir. Su kıtlığı çekilen bir bölgeden tüketilen 1 m3 suyun susuzluğa etkisi diğer bölgelerde tüketilen aynı miktarda su oranına göre daha farklı olmaktadır.

Biliyor Muydunuz?

1 kg kırmızı et üretimi için 15000 litre su tüketimi gerçekleşmektedir. Bunun %93 Yeşil Su Ayakizi, %4 Mavi Su Ayakizi ve %3’ü ise Gri Su Ayakizidir.




Su Ayak izi Bileşenleri

Su Ayakizi Hesaplamaları 3 ana kategoriden oluşmaktadır.

Su ayak izi hesaplamaları “Mavi Su Ayakizi”, “Gri Su Ayakizi” ve “Yeşil Su Ayakizi” olarak 3 farklı kapsamda hesaplanıp değerlendirilmektedir. Bu 3 bileşen yağmur suyu, şebeke veya kuyu suyu/yüzey suyu ve kirleticilerin çözünürlüğünün azalımı için gerekli olan temiz su miktarı olarak ayrıştırılmış biçimde su tüketiminin değerlendirmesini sağlamaktadır.

Su Ayak izi Bileşenleri

Yeşil Su Ayak izi: Birim alana düşen yağış miktarının yer altı sularına geçmediği ve yüzek üzerinde kaldığı veya bitkiler tarafından kullanıldığı durumlarda oluşur. Bu durum suyun buharlaşan miktarının ve bitkiler tarafından kullanılan miktarının bir göstergesidir. Yeşil su ayakizi tarımsal ürün yetiştirme süreçlerinde daha çok meydana gelmektedir.

Mavi Su Ayak izi:
Yer altı su kaynaklarından veya yüzeysel su kayaklarından çekilmiş suyun buharlaşma ile, üretimde kullanılma ile ve çekildiği su kaynağına geri dönmeme durumu ile oluşan tüketim miktarını ifade eden kavramdır. Tarımda kullanılan su, fabrikalarda üretim hatlarında kullanılan su ve evsel kullanım suyu Mavi Su Ayakizi olarak değerlendirilebilir.

Gri Su Ayak izi: Üretim aşaması ile ilgili olan Gri Su Ayakizi üretim faaliyetleri sonucu oluşan temiz su kirliliğin bir derecesi olarak tanımlanmaktadır. Alıcı ortamdaki kirlilik yüklerinin, aynı alıcı ortamın doğal kirlilik derecesine ve güncel kirlilik derecesine göre seyreltilmesi için gerekli olan temiz su miktarının ölçüsüdür




Biliyor Muydunuz?

Çin’de kişi başı su tüketimi 1070 m3’dür

Doğrudan ve Dolaylı Su Ayak izi

Su Ayakizi hesaplaması hem “Doğrudan Su Ayak izi” hem de “Dolaylı Su Ayak izi” olarak ayrı ayrı hesaplanabilir. Dolaylı Su Ayakizi, ürünün tedarik zinciri tarafında oluşan su tüketimi olarak tanımlanabilir. Bu sebeple Su Ayakizi son tüketiciyi, üretici firmaları ve işletmeleri ürünün tüm üretim döngüsündeki su tüketimi ile ilişkilendirmektedir. Genelde üretim tesissilerinde tüketilen su miktarı veya diğer bir söylemle operasyonel süreçlerdeki su tüketimi, tedarik zincirindeki su tüketimi ile karşılaştırıldığı çok daha az çıkmaktadır.



Dolaylı Su Ayak izi hesapları ile ürünün sadece üretim tesiste değil, hammadde temini ara ürün üretimi gibi süreçlerindeki su tüketimi de dikkate alınmaktadır.