Öğlen Uykusu

Bazı ülkelerde siesta kültürü kucaklanır. Dünyanın geri kalanında ise genellikle siesta, topluca tembellik etmek anlamana gelir. Ülkemizde de gündüz uyuma alışkanlığı genellikle 4-5 yaş civarında terk edilir. Oysa öğlen uykusu, kestirme, şekerleme gibi isimlerle anılan bu fenomen ile ilgili son on yıl içinde yapılan araştırmalar, öğlen uykusunun birçok faydası olduğunu ortaya koymuştur. Bu makalede, gündüz uykuları ile ilgili araştırmaların bulguları özetlenerek, okuyucunun konu hakkındaki yaklaşımını gözden geçirmesi amaçlanmıştır.

Öğlen Uykusunun Faydaları​

Hafıza, kavrama ve problem çözme yeteneği

Gündüz uykusunun öğrenmeyi nasıl etkilediği konusunda Duke-NUS Tıp fakültesinde gerçekleştirilen çalışmada, kestirmenin kavramayı ve hafızayı olumlu etkilediği gözlenmiştir.

2016 yılında gerçekleştirilen bu deneye 72 gönüllü katılır. Gönüllülere 12 farklı tür karınca ve yengeç hakkında 80 dakika süren bir sunum yapılır. Sunumda hayvanların beslenmeleri, doğal yaşam alanları vb. konularda bilgiler verilir. Sunumun sonunda 1 saat ara verilir ve denekler üç gruba ayrılır. Bu sürede gruplardan biri film izler, biri kestirir, biri de sunumda öğrendiklerini tekrarlar. Bir saatlik aranın sonunda katılımcılara 360 sorudan oluşan bir test uygulanır. En iyi skoru, kestiren grubun katılımcıları alır.

“Sağlıklı Uyku Alışkanlıkları, Mutlu Çocuk” adlı kitabın yazarı Dr. Marc Weissbluth da kitabında bu düşünceye yer vererek, çocukların gün boyunca öğrendiği şeyleri, beyinlerinin uyku sırasında işlediğini belirtir. Weissbluth, uykunun beynimize etkisini, kaslarımızı güçlendirmek için ağırlık kaldırmamıza benzetir. Son on yıllık dönemde yapılan sayısız araştırma, uykunun hafızayı geliştirdiğini ve problem çözme yeteneğini artırdığını göstermiştir.



Bu araştırmaların etkileyici bulgularını dikkate alan birçok firma, ofisinde çalışanların memnuniyetini ve verimliliğini yükseltmek amacı ile kestirme alanları oluşturuyor. Google ofislerinde “enerji pods” adı verilen özel tasarım dinlenme koltukları kullanılıyor.

Bilinçaltı süreçler

2018 yılında Bristol Üniversitesi’nden yapılan bir çalışmada, kısa bir uykunun beynin uyumadan önce edindiği bilinçaltı bilgileri işlemesine yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. 16 katılımcının iştirak ettiği deneyde katılımcılara bir kontrol görevi ve bir bilinçaltı görevi verilir. Ardından katılımcılar iki gruba ayrılır. Gruplardan biri 90 dakika kestirirken, diğer grup uyanık kalır. Kestiren gruptaki katılımcılar, bilinçaltı görevleri çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştirirler. Bu nedenle araştırmacılar, kısa gündüz uykusunun insanın bilinçaltı bilgi işleme süreçlerine katkı sağladığı ve daha fazla hedefe yönelmeye yol açtığı sonucuna varmışlardır.

Atiklik

Askeri pilotlar ve astronotların dahil edildiği NASA’da yapılan çalışmada 40 dakikalık kestirmenin performansı %34, atikliği ise %100 artırdığını göstermiştir.

Rahatlama

Birçok Avrupa ülkesinde günün ortasında birçok işletme çalışmaya ara veriyor. Çalışanlar bu süreyi, kısa bir gündüz uykusu için kullanıyorlar.

Yorgunluk

Gece vardiyasında çalışan hava trafik kontrolörleri üzerinde 2009 yılında yapılan çalışmada, 40 dakikalık uyku molasının (uyku süresi 19 dakikadır.) etkileri gözlemlenmiştir. Uyku molasının; yorgunluğun önemli ölçüde azalmasına yol açtığı, kontrolörlerin dikkatlerinde ve buna bağlı olarak verimliliklerinde önemli artış sağladığı görülmüştür.



Ruh hali

Kestirmenin ruh halini olumlu etkilediğini gösteren birçok çalışma vardır. Ancak bunların detaylarını bilmeye ihtiyacımız yok çünkü kestirmenin nasıl hissettirdiğini zaten hepimiz biliyoruz.