Karl Marks ve Friedrich Engels’in 19.yy. ortalarında geliştirdiği politik ve ekonomik teorilere dayanan ekonomik ve sosyal bir sistemdir. Marksizm, kavramsal felsefi çerçevesini oluşturmak için Alman idealizminden, toplumların geçirdiği evrimleri pozitivist şekilde irdelemek için Fransız ütopyacı sosyalizmden ve ekonomik düzenin içsel ve dışsal dinamiklerini sebep-sonuç ilişkisiyle göstermek için de İngiliz kapitalizminden esinlenmiş üçayaklı öğretidir.
Marksizm’e göre emek en kutsanmış olgu ve değerdir. İnsan doğası gereği yaratıcılık sayesinde ihtiyaçlarını karşılamak üzere doğada bulunan nesneler üzerinde emek harcar. Marks, insanın sosyal bir varlık olduğunu söyler. Toplumun büyük kısmını oluşturan emekçi sınıfı, diğer bir ifadeyle proletarya, küçük bir azınlığı oluşturan burjuvazi tarafından sömürülmektedir.
Marksist felsefe ikiye ayrılır:
Diyalektik materyalizm, tarihsel materyalizm.
Öncelikle; diyalektik materyalizm, Marks ve Engels tarafından kullanılmamış olan ancak doğu bloğu ülkelerde bu kavramsallaştırma ile adlandırılan maddecilik terimidir. Marksizm’ in temelini oluşturan bu yaklaşımın odak noktası madde ile bilinç arasındaki ilişkidir. Madde doğrudan bilinç kaynağıdır.
Öte yandan, tarihsel materyalizm, Karl Marks ile Friedrich Engels tarafından geliştirilen, toplumun ekonomik gelişiminin üretim ve mübadele biçimlerindeki değişimlerin, buna bağlı olarak da toplumun farklı sınıflara bölünmesinin bu sınıflar arasındaki mücadelenin ve son çözümlemede bütün tarihsel olayların arkasındaki harekete geçirici etkenin üretim güçleri olduğunu yorumdur. Diğer taraftan üretimin doğası gereği, sınıfları oluşturacağı ve oluşan bu sınıfların farklılık göstermesi mutlak çıkarları nihai bir çatışma ve kav***a (mücadeleye) yol açacağı düşünülür.
Marksizm, Batı toplumlarında süreçleri değerlendirirken, feodaliteden başlayan ve kapitalizme uzanan yolculuğun kaçınılmaz durağının komünizm olacağını ifade eder. Marksizm’e göre, ekonomik durgunluk ya da gerileme, proletaryanın temel ihtiyaçlarını giderememesine ve işveren kapitalist sınıfın ise artı değerin tümünü sömürememesine neden olur.
Bu durumda, iktidardaki sınıfın proletaryayı ezmek için devleti bir araç olarak kullanmasına karşı sosyalist bir devrimin olması kaçınılmazdır.
Ayrıca, bürokrasiye ilişkin önermelerde bulunan Marksizm, bürokrasiyi ve onun kurumsal yapılarını, devlet bürolarının ve bunların uygulayıcıları olan bürokratların oluşturduğu bir mekanizme olarak görür.
Marksizm’de bürokrasi toplumun sınıflara bölünmüşlüğü üzerinden hareketle sömürü düzeninin dolayısıyla egemen sınıfın hakimiyet aracı olarak görülür.
Karl Marx ve Friedrich Engels’in yanında; Rosa Luxemburg , Antonio Gramsci , Vladimir Lenin , Leon Trotsky , Nicos Poulantzas , Louis Althusser , Bruno Rizzi de önemli Marksist düşünürler arasında sayılabilir.
Marksizm’e göre emek en kutsanmış olgu ve değerdir. İnsan doğası gereği yaratıcılık sayesinde ihtiyaçlarını karşılamak üzere doğada bulunan nesneler üzerinde emek harcar. Marks, insanın sosyal bir varlık olduğunu söyler. Toplumun büyük kısmını oluşturan emekçi sınıfı, diğer bir ifadeyle proletarya, küçük bir azınlığı oluşturan burjuvazi tarafından sömürülmektedir.
Marksist felsefe ikiye ayrılır:
Diyalektik materyalizm, tarihsel materyalizm.
Öncelikle; diyalektik materyalizm, Marks ve Engels tarafından kullanılmamış olan ancak doğu bloğu ülkelerde bu kavramsallaştırma ile adlandırılan maddecilik terimidir. Marksizm’ in temelini oluşturan bu yaklaşımın odak noktası madde ile bilinç arasındaki ilişkidir. Madde doğrudan bilinç kaynağıdır.
Öte yandan, tarihsel materyalizm, Karl Marks ile Friedrich Engels tarafından geliştirilen, toplumun ekonomik gelişiminin üretim ve mübadele biçimlerindeki değişimlerin, buna bağlı olarak da toplumun farklı sınıflara bölünmesinin bu sınıflar arasındaki mücadelenin ve son çözümlemede bütün tarihsel olayların arkasındaki harekete geçirici etkenin üretim güçleri olduğunu yorumdur. Diğer taraftan üretimin doğası gereği, sınıfları oluşturacağı ve oluşan bu sınıfların farklılık göstermesi mutlak çıkarları nihai bir çatışma ve kav***a (mücadeleye) yol açacağı düşünülür.
Marksizm, Batı toplumlarında süreçleri değerlendirirken, feodaliteden başlayan ve kapitalizme uzanan yolculuğun kaçınılmaz durağının komünizm olacağını ifade eder. Marksizm’e göre, ekonomik durgunluk ya da gerileme, proletaryanın temel ihtiyaçlarını giderememesine ve işveren kapitalist sınıfın ise artı değerin tümünü sömürememesine neden olur.
Bu durumda, iktidardaki sınıfın proletaryayı ezmek için devleti bir araç olarak kullanmasına karşı sosyalist bir devrimin olması kaçınılmazdır.
Ayrıca, bürokrasiye ilişkin önermelerde bulunan Marksizm, bürokrasiyi ve onun kurumsal yapılarını, devlet bürolarının ve bunların uygulayıcıları olan bürokratların oluşturduğu bir mekanizme olarak görür.
Marksizm’de bürokrasi toplumun sınıflara bölünmüşlüğü üzerinden hareketle sömürü düzeninin dolayısıyla egemen sınıfın hakimiyet aracı olarak görülür.
Karl Marx ve Friedrich Engels’in yanında; Rosa Luxemburg , Antonio Gramsci , Vladimir Lenin , Leon Trotsky , Nicos Poulantzas , Louis Althusser , Bruno Rizzi de önemli Marksist düşünürler arasında sayılabilir.
