Farabi Kimdir? İslam Felsefesinin Babası, Bilim ve Aklın Yol Göstericisi
Felsefede Aristo’yu İslam düşüncesiyle buluşturan, bilim, mantık, siyaset ve müzik alanında çağının ötesinde bir bilge
Doğum: 872, Farab (Otrar), Türkistan
Ölüm: 950, Şam
Tam Adı: Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed bin Tarkhan bin Uzlug el-Fârâbî
Lakabı: Muallim-i Sânî (İkinci Öğretmen – Birinci Aristo kabul edilir)
Alanları: Felsefe, Mantık, Müzik, Astronomi, Dil Bilimi, Siyaset, Fizik
Hayatı
Farabi, 872 yılında bugünkü Kazakistan sınırları içinde yer alan Farab (Otrar) şehrinde doğmuştur. İlk öğrenimini Türkistan bölgesinde aldıktan sonra Bağdat'a giderek İslam dünyasının en gelişmiş eğitim merkezlerinde felsefe, mantık ve bilim eğitimi almıştır. Aristo’nun eserlerini derinlemesine inceleyen Farabi, onun mantık sistemini Arapçaya aktarmış ve İslam dünyasında sistematik düşüncenin temellerini atmıştır.
Felsefesi ve Düşünce Dünyası
Farabi, felsefede Aristo’yu temel almakla birlikte, Platon’un idealist görüşlerini de sentezleyerek özgün bir düşünce sistemi geliştirmiştir. Ona göre en yüce varlık Tanrı’dır ve tüm evren bu ilk akıldan taşar. Akıl, bilgi ve erdem arasında güçlü bağlar kurarak, ahlaki bir toplumun oluşması için “ideal devlet” fikrini ortaya atmıştır.
En önemli eseri “El-Medinetü’l-Fazıla” (Erdemli Şehir) adlı kitabıdır. Bu eserde ideal bir devletin, bilgeler tarafından yönetilmesi gerektiğini savunmuştur.
Bilimsel Katkıları ve Buluşları
– Aristo mantığını sistemleştirerek İslam felsefesiyle bütünleştirmiştir.
– Müzik teorisi üzerine önemli çalışmalar yapmış, “Kitabu’l-Musīka el-Kebir” (Büyük Müzik Kitabı) adlı eseriyle müzik bilimini ilk kez bilimsel temellere oturtmuştur.
– Kozmoloji, metafizik ve psikoloji alanında çağının çok ilerisinde fikirler geliştirmiştir.
– İlk mantık ansiklopedisini yazmıştır.
– İbn Sina, İbn Rüşd ve Batılı düşünürler (örneğin Thomas Aquinas) üzerinde büyük etki bırakmıştır.
Başlıca Eserleri
Mirası ve Etkisi
Farabi, İslam dünyasında “İkinci Öğretmen” olarak anılmış ve İbn Sina başta olmak üzere birçok düşünürü etkilemiştir. Batı dünyasında ise 12. ve 13. yüzyıllarda Latinceye çevrilen eserleri sayesinde skolastik felsefenin gelişimine katkı sağlamıştır. Doğu ve Batı düşüncesi arasında bir köprü görevi görmüştür.
Felsefede Aristo’yu İslam düşüncesiyle buluşturan, bilim, mantık, siyaset ve müzik alanında çağının ötesinde bir bilge
Doğum: 872, Farab (Otrar), Türkistan
Ölüm: 950, Şam
Tam Adı: Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed bin Tarkhan bin Uzlug el-Fârâbî
Lakabı: Muallim-i Sânî (İkinci Öğretmen – Birinci Aristo kabul edilir)
Alanları: Felsefe, Mantık, Müzik, Astronomi, Dil Bilimi, Siyaset, Fizik
Hayatı
Farabi, 872 yılında bugünkü Kazakistan sınırları içinde yer alan Farab (Otrar) şehrinde doğmuştur. İlk öğrenimini Türkistan bölgesinde aldıktan sonra Bağdat'a giderek İslam dünyasının en gelişmiş eğitim merkezlerinde felsefe, mantık ve bilim eğitimi almıştır. Aristo’nun eserlerini derinlemesine inceleyen Farabi, onun mantık sistemini Arapçaya aktarmış ve İslam dünyasında sistematik düşüncenin temellerini atmıştır.
Felsefesi ve Düşünce Dünyası
Farabi, felsefede Aristo’yu temel almakla birlikte, Platon’un idealist görüşlerini de sentezleyerek özgün bir düşünce sistemi geliştirmiştir. Ona göre en yüce varlık Tanrı’dır ve tüm evren bu ilk akıldan taşar. Akıl, bilgi ve erdem arasında güçlü bağlar kurarak, ahlaki bir toplumun oluşması için “ideal devlet” fikrini ortaya atmıştır.
En önemli eseri “El-Medinetü’l-Fazıla” (Erdemli Şehir) adlı kitabıdır. Bu eserde ideal bir devletin, bilgeler tarafından yönetilmesi gerektiğini savunmuştur.
Bilimsel Katkıları ve Buluşları
– Aristo mantığını sistemleştirerek İslam felsefesiyle bütünleştirmiştir.
– Müzik teorisi üzerine önemli çalışmalar yapmış, “Kitabu’l-Musīka el-Kebir” (Büyük Müzik Kitabı) adlı eseriyle müzik bilimini ilk kez bilimsel temellere oturtmuştur.
– Kozmoloji, metafizik ve psikoloji alanında çağının çok ilerisinde fikirler geliştirmiştir.
– İlk mantık ansiklopedisini yazmıştır.
– İbn Sina, İbn Rüşd ve Batılı düşünürler (örneğin Thomas Aquinas) üzerinde büyük etki bırakmıştır.
Başlıca Eserleri
- El-Medinetü’l-Fazıla (Erdemli Şehir)
- Kitabu’l-Musīka el-Kebir (Büyük Müzik Kitabı)
- İhsaü’l-Ulûm (Bilimlerin Sayımı)
- Risale fi’l-Akl (Akıl Risalesi)
- Tahsilü’s-Saade (Mutluluğun Kazanılması)
- Kitabu’l-Huruf (Harfler Kitabı)
- Ara’ Ehl-i Medineti’l-Fazıla (Erdemli Toplumun Görüşleri)
- Kitabu’l-Burhan (Mantık Üzerine Kitap)
Mirası ve Etkisi
Farabi, İslam dünyasında “İkinci Öğretmen” olarak anılmış ve İbn Sina başta olmak üzere birçok düşünürü etkilemiştir. Batı dünyasında ise 12. ve 13. yüzyıllarda Latinceye çevrilen eserleri sayesinde skolastik felsefenin gelişimine katkı sağlamıştır. Doğu ve Batı düşüncesi arasında bir köprü görevi görmüştür.
