Değersizlik duygusu terapi süreçlerinde en sık karşılaşılan duygulardan bir tanesi. Bir çok bağımlılığın altından çıkıyor ya da insanların kendine güvensizlikleri ile ilgili yerlerde fışkırmaya başlıyor. Değersizlik, kişinin kendini olduğu gibi görememesinden kaynaklanıyor ve genellikle bu geçmişten getirdiğimiz bir yük ile ilgili oluyor.
Geçmişte bir zamanda çocukluğunuzda yada büyürken yaşadığınız bazı deneyimler öyle değersiz hissettirir ki farkında olmadan oradaki fikirler ile kendinizi özleşleştirirsiniz. Belki çocukken anne baba yeterince ilgi göstermedi ya da farklı şeyler yaşadınız değersiz hissetmenize yol açacak ve bir süre sonra bunlar tekrarlandığı için zihin diyor ki ben herhalde yeterli değilim. Yeterli olsaydım A kişisi benimle daha fazla ilgilenirdi veya beni böyle terk etmezlerdi, gibi. Birde ilgili bir ailede sevginin alışverişi ile ilgili sağlıksız bilgiler olabiliyor.
Peki bu değersizlik hissi neden değişmiyor? Hatta bazıları diyor ki neden değersiz hissettiğimi biliyorum. Zamanında şunları şunları yaşadım, diyorlar.
İnsanların bir çoğu bu sorunlar ile baş etmeye devam ediyor. Bunun sebeplerinden bir tanesi nasıl baş edeceklerini bilmiyorlar. Çocukluğunda belki sevgiyi nasıl alıp vereceğini gösteren bir rol model yoktu veya kendisini nasıl değerli hissettireceğini kimse öğretmedi. Bu okullarda öğretilen bir şey değil. Büyük ihtimal ile öğretilse idi psikolojik rahatsızlıkların büyük bir bölümünü çözerdik.
Ailelerde öğretilen bir şey de değil. Çünkü hiçbir aile ya da en azından çoğunluğu diyelim sevgiyi nasıl alıp vereceğine bir yöntem olarak bakmıyor. Bunun doğal, kolay, basit olduğu varsayılıyor. Tıpkı iletişim sorunları gibi. Herkes iletişimde mükemmel olduğunu düşünüyor. Bu yüzden iletişim ile ilgili bir sorun yaşadığında kabul etmek istemiyorlar.
Bu soruların devam etmesini sağlayan bir başka neden de çok köklü olmaları ve zaman içinde fazlaca tekrar edilmeleri. Kişi bu değersizlik deneyimi ile tekrar ve tekrar temasa geçtiğinde bir süre sonra mantıklı zihni ikna olmaya başlıyor.
Değerli hissetmek için basit rutinler ya da hayata yeniden bağlanmanın çeşitli yolları olabilir. Bu, kişiye göre değişecektir. Benim için insanlara yardım etmek, birisini güçlendirmek, iyi hissettirmek, kendimi iyi hissettiren şeyler. Ya da işimle ilgili yeni şeyler keşfetmek. Kendime zaman ayırıp bana özel şeyler yapmak.
Bazen bu yoğun duyguları ifade etmek için bir alan yaratmak olabilir. Çoğumuz bu duyguları nasıl ifade edeceğimizi de bilmiyoruz. Yetişkinler olarak resim yapmak, bir şeyleri yazıya dökmek, bizi değerli hissettirecek ilişkileri tercih etmek ya da en basiti günde 10-15 dakika kendimizle kalıp değerli hissettiğimiz anları hatırlamaya başlayabilirsiniz. Beyin neye koşullanırsa o yönde ilerlemeye başlar. Yani sürekli olumsuz düşünmeye odaklandıysa olumsuz deneyimleri hatırlamak daha kolay oluyor. Eğer biz diğer yönde onu eğitmeye başlarsak olumlu deneyimleri hatırlayıp iyi hissetmesi kolay olacaktır. Geçmişle daha barışık olup geleceğe daha iyi bakabilirsiniz.
Geçmişte bir zamanda çocukluğunuzda yada büyürken yaşadığınız bazı deneyimler öyle değersiz hissettirir ki farkında olmadan oradaki fikirler ile kendinizi özleşleştirirsiniz. Belki çocukken anne baba yeterince ilgi göstermedi ya da farklı şeyler yaşadınız değersiz hissetmenize yol açacak ve bir süre sonra bunlar tekrarlandığı için zihin diyor ki ben herhalde yeterli değilim. Yeterli olsaydım A kişisi benimle daha fazla ilgilenirdi veya beni böyle terk etmezlerdi, gibi. Birde ilgili bir ailede sevginin alışverişi ile ilgili sağlıksız bilgiler olabiliyor.
Peki bu değersizlik hissi neden değişmiyor? Hatta bazıları diyor ki neden değersiz hissettiğimi biliyorum. Zamanında şunları şunları yaşadım, diyorlar.
İnsanların bir çoğu bu sorunlar ile baş etmeye devam ediyor. Bunun sebeplerinden bir tanesi nasıl baş edeceklerini bilmiyorlar. Çocukluğunda belki sevgiyi nasıl alıp vereceğini gösteren bir rol model yoktu veya kendisini nasıl değerli hissettireceğini kimse öğretmedi. Bu okullarda öğretilen bir şey değil. Büyük ihtimal ile öğretilse idi psikolojik rahatsızlıkların büyük bir bölümünü çözerdik.
Ailelerde öğretilen bir şey de değil. Çünkü hiçbir aile ya da en azından çoğunluğu diyelim sevgiyi nasıl alıp vereceğine bir yöntem olarak bakmıyor. Bunun doğal, kolay, basit olduğu varsayılıyor. Tıpkı iletişim sorunları gibi. Herkes iletişimde mükemmel olduğunu düşünüyor. Bu yüzden iletişim ile ilgili bir sorun yaşadığında kabul etmek istemiyorlar.
Bu soruların devam etmesini sağlayan bir başka neden de çok köklü olmaları ve zaman içinde fazlaca tekrar edilmeleri. Kişi bu değersizlik deneyimi ile tekrar ve tekrar temasa geçtiğinde bir süre sonra mantıklı zihni ikna olmaya başlıyor.
Değerli hissetmek için basit rutinler ya da hayata yeniden bağlanmanın çeşitli yolları olabilir. Bu, kişiye göre değişecektir. Benim için insanlara yardım etmek, birisini güçlendirmek, iyi hissettirmek, kendimi iyi hissettiren şeyler. Ya da işimle ilgili yeni şeyler keşfetmek. Kendime zaman ayırıp bana özel şeyler yapmak.
