Capgras Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Gerçeklik Algısının Bozulması
Capgras Sendromu, kişinin yakın çevresindeki insanların (eş, anne, çocuk, arkadaş vs.) yerini bir "ikiz" ya da "sahtekar"ın aldığını sanmasıyla ortaya çıkan psikiyatrik bir bozukluktur. Bu durum, kişinin gerçeklik algısının ciddi şekilde bozulduğunu gösteren bir sanrıdır.
Capgras Sendromunun Temel Özelliği:
Kişi, tanıdığı bireylerin fiziksel olarak aynı göründüğünü ancak onların “gerçek” kişiler olmadığını, yerlerine geçmiş sahte kopyalar olduklarını düşünür. Genellikle "Annem gibi görünüyor ama o değil!" gibi ifadelerle anlatılır.Belirtileri:
- Yakın aile bireylerini veya arkadaşlarını tanımama
- “Bu kişi annem gibi görünüyor ama o değil” şeklinde şüpheler
- Korku, güvensizlik ve kaçınma davranışları
- Görünüşe güvenip duygusal bağlantıyı reddetme
- Aşırı paranoya ve saldırganlık eğilimi
- Delüzyonel düşünce sistematiği
Hangi Durumlarla İlişkilidir?
- Paranoid şizofreni
- Alzheimer ve diğer demans türleri
- Beyin travması (özellikle sağ temporal lob hasarı)
- Parkinson hastalığı
- Epilepsi (özellikle temporal lob epilepsisi)
- Depersonalizasyon ve derealizasyon bozuklukları
Nedenleri Nelerdir?
- Yüz tanıma ve duygusal bağ merkezleri arasındaki iletişim kopukluğu
- Fusiform yüz girusu işlev bozukluğu
- Amigdala ve temporal lob hasarı
- Travmatik yaşam olayları ve dissosiyatif savunmalar
- Psikoz ve paranoid düşünce yapıları
Gerçek Vaka Örneği:
- Bir hasta, yıllardır evli olduğu eşinin "görünüm olarak aynı ama aslında farklı biri" olduğunu iddia eder.
- Evde kalmayı reddeder, "gerçek eşimi kaçırdılar" diye savunur.
- Durum aile içi ilişkilerde büyük çatışmalara ve hastanın yalnızlaşmasına yol açar.
Tedavi Yöntemleri:
- Antipsikotik ilaç tedavisi (örneğin olanzapin, risperidon)
- Bilişsel davranışçı terapi ve gerçeklik testi çalışmaları
- Nörolojik tarama (MR, EEG) ile altta yatan hasarın belirlenmesi
- Destekleyici aile terapisi ve bakım rehberliği
- Yoğun güven ortamı oluşturma ve kriz yönetimi
