Bitkilerin Çeşitleri:
Bitkiler, genel olarak üç gruba ayrılır. Bunlar:
1- Damarsız Tohumsuz Bitkiler
2- Damarlı Tohumsuz Bitkiler
3- Damarlı Tohumlu Bitkiler
a. Açık Tohumlu Bitkiler.
b. Kapalı Tohumlu Bitkiler.
Genel olarak tohumsuz ( çiçeksiz) bitkilerin özellikleri şu şekilde özetlenebilir;
1)Üreme organı olarak çiçek bulunmaz. Tohum oluşumu görülmez.
2)Üreme, sporlarla eşeysiz olarak gerçekleşir.
3)Metagenez görülür.
Hatırlatma:
Metagenez (döl almaşı) bütün bitkilerde ortaktır. Metagenez, bir canlının yaşam döngüsünde çok hücreli haploit (n) evreyi çok hücreli diploit (2n) evrenin takip etmesidir. Bitkilerde basitten gelişmişe doğru gidildikçe haploit evre kısalır diploit evre uzar. (Metagenez üreme; eşeyli ve eşeysiz üremenin peş peşe gerçekleştiği üreme çeşidir.)
1- Damarsız Tohumsuz ( Çiçeksiz) Bitkiler
İletim doku bulundurmazlar. ( Ksilem ve floem demetleri bulunmaz.)
Besinlerin iletimi difüzyon ve osmoz ile sağlanır.
Örneğin; Ciğer otu, kara yosunu gibi.
Damarsız Tohumsuz Bitkilerin Genel Özellikleri Şunlardır:
1) İletim demeti yoktur. ( Ksilem ve floem demetleri bulunmaz.)
2) Besinlerin iletimi difüzyon ve osmoz ile sağlanır.
3) Metagenezle üreme gözlenir.
4)Genellikle nemli yüzeylerde yaşarlar.
5)Gerçek kök , gövde ve yaprakları yoktur.
6)Gerçek kök olmadığı için toprağa Rizoit denilen yapılarla tutunurlar. Topraktaki su ve mineralleri bu Rizoit denilen kök benzeri yapılarla alırlar.
7) Monoploit (n) evre, diploit (2n) evreden daha uzundur.
Not:
Bitkilerin gelişmişlik düzeyi arttıkça diploit evrenin uzunluğu da artış̧ gösterir.
NOT !
Bitkiler metagenez süreci şu şekilde gerçekleşir:
Sporofit diploittir (2n). Sporofitlerde spor kesesi bulunur.
Spor keselerinde spor hücreleri oluşur.
Spor hücreleri mitoz bölünmeler geçirip gelişerek gametofit (n) formunu oluşturur.
Gametofit dişi ve erkek gametleri (n) oluşturur.
Dişi ve erkek gametler döllenerek 2n durumuna sahip (diploit) zigotu oluşturur.
Mitoz bölünmeler geçiren zigot sporofiti (2n) oluşturur.
2- Damarlı Tohumsuz ( Çiçeksiz) Bitkiler
İletim dokuları bulunur. ( Ksilem ve floem demetleri bulunur.)
Örneğin; Eğrelti otu, At kuyruğu, Kibrit otu gibi.
Damarlı Tohumsuz Bitkilerin Genel Özellikleri Şunlardır:
1) İletim demeti vardır.
2)Sporla çoğalır. Metagenezle üreme gözlenir.
3)Gerçek kök , gövde ve yaprakları bulunur.
4)Çiçeksiz bitkilerdir. Tohum oluşturamazlar.
5)Ilık ve nemli bölgelerde yaşar. Rizom adı verilen toprak altı gövdelere sahiptir.
6)Diploit (2n) evre, monoploit (n) evreden daha uzundur.
7)Damarlı tohumsuz bitkiler, damarsız tohumsuz bitkilerden daha gelişmiştir.
3- Damarlı Tohumlu ( Çiçekli) Bitkiler
Genel özellikleri:
İletim demetleri vardır.
Tohum oluşumu görülür.
Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır.
Üreme organı çiçektir ve çiçek eşeyli üremeyi sağlar.
Damarlı tohumlu bitkiler iki grup altında incelenir.
a- Açık Tohumlu Bitkiler
b- Kapalı Tohumlu Bitkiler
a- Açık Tohumlu Bitkiler:
1- Odunsu bitkilerdir. (Çoğunlukla ağaç, ağaççık ya da çalı biçiminde bitkilerdir. Otsu formları yoktur.)
2- Çok çeneklidirler.
3- İğne yapraklıdır. Genellikle yapraklarının tamamını birden dökmediği için dört mevsim yeşil kalabilir.
4- Çok yıllıktır ve yaprakları çoğunlukla iğnemsi olmakla beraber pulsu, yelpaze, şeritsi ya da tüysü tipte yapraklı olanları da vardır.
5- Gerçek çiçekleri yoktur. Meyveleri yoktur.
6- Eşeyli üreme gözlenir. ( genellikle rüzgar ile tozlaşma gerçekleşir.)
7- Soğuk kış şartlarına dayanıklı bitkilerdir.
8- Tohum meyve içinde değil, kozalak yapraklarının altında, açıkta bulunur.
Örnek: Açık tohumluların en iyi bilinen grubu ‘’ kozalaklı bitkilerdir.’’ Çam, ardıç, ladin, köknar, sedir, servi gibi…
b- Kapalı Tohumlu Bitkiler:
♦Kapalı tohumlu bitkiler açık tohumlu bitkilerden daha gelişmiştir.
1-Yapıları bakımından yeryüzünün en gelişmiş bitkileridir.
2- Gerçek çiçek, meyve ve tohumları vardır.
3-Tohum, yumurtalık ( ovaryum) içinde yer alır. Yumurtalık gelişerek meyveyi oluşturur. Tohum, meyve tarafından korunur
4- Kapalı tohumlu bitkilerin bazılarında kısın yaprak dökme olayı gerçekleşir.
5- Bazı kapalı tohumlu bitkiler tek, bazıları ise çok yıllık olabilmektedir.
6- Kök yapısı da bitkiye göre farklılık göstermektedir.
7- Çift döllenme görülür. Endosperm ( besi doku) ‘’ 3n’’ kromozomludur.
8- Tohumdaki çenek sayısına göre tek çenekli ve çift çenekli olarak ikiye ayrılır. (Çenek: Embriyonun bir kısmını oluşturan, bazı bitkilerde besin deposu görevini yapan ve ilk oluşan yapraklara çenek denir.)
Tohumlu BitkilerTohumsuz Bitkiler
Tohum, çiçek ve meyve oluşturabilirler.Tohum, çiçek ve meyve oluşmaz.
Eşeyli ve eşeysiz üreyebilirlerMetagenez ile ürerler.
Hepsi damarlı yapıdadır.Damarlı ve damarsız çeşitleri vardır.
Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır.Bazılarında Gerçek kök, gövde ve yaprak bulunmaz
Bitkiler, genel olarak üç gruba ayrılır. Bunlar:
1- Damarsız Tohumsuz Bitkiler
2- Damarlı Tohumsuz Bitkiler
3- Damarlı Tohumlu Bitkiler
a. Açık Tohumlu Bitkiler.
b. Kapalı Tohumlu Bitkiler.
Genel olarak tohumsuz ( çiçeksiz) bitkilerin özellikleri şu şekilde özetlenebilir;
1)Üreme organı olarak çiçek bulunmaz. Tohum oluşumu görülmez.
2)Üreme, sporlarla eşeysiz olarak gerçekleşir.
3)Metagenez görülür.
Hatırlatma:
Metagenez (döl almaşı) bütün bitkilerde ortaktır. Metagenez, bir canlının yaşam döngüsünde çok hücreli haploit (n) evreyi çok hücreli diploit (2n) evrenin takip etmesidir. Bitkilerde basitten gelişmişe doğru gidildikçe haploit evre kısalır diploit evre uzar. (Metagenez üreme; eşeyli ve eşeysiz üremenin peş peşe gerçekleştiği üreme çeşidir.)
1- Damarsız Tohumsuz ( Çiçeksiz) Bitkiler
İletim doku bulundurmazlar. ( Ksilem ve floem demetleri bulunmaz.)
Besinlerin iletimi difüzyon ve osmoz ile sağlanır.
Örneğin; Ciğer otu, kara yosunu gibi.
Damarsız Tohumsuz Bitkilerin Genel Özellikleri Şunlardır:
1) İletim demeti yoktur. ( Ksilem ve floem demetleri bulunmaz.)
2) Besinlerin iletimi difüzyon ve osmoz ile sağlanır.
3) Metagenezle üreme gözlenir.
4)Genellikle nemli yüzeylerde yaşarlar.
5)Gerçek kök , gövde ve yaprakları yoktur.
6)Gerçek kök olmadığı için toprağa Rizoit denilen yapılarla tutunurlar. Topraktaki su ve mineralleri bu Rizoit denilen kök benzeri yapılarla alırlar.
7) Monoploit (n) evre, diploit (2n) evreden daha uzundur.
Not:
Bitkilerin gelişmişlik düzeyi arttıkça diploit evrenin uzunluğu da artış̧ gösterir.
NOT !
Bitkiler metagenez süreci şu şekilde gerçekleşir:
Sporofit diploittir (2n). Sporofitlerde spor kesesi bulunur.
Spor keselerinde spor hücreleri oluşur.
Spor hücreleri mitoz bölünmeler geçirip gelişerek gametofit (n) formunu oluşturur.
Gametofit dişi ve erkek gametleri (n) oluşturur.
Dişi ve erkek gametler döllenerek 2n durumuna sahip (diploit) zigotu oluşturur.
Mitoz bölünmeler geçiren zigot sporofiti (2n) oluşturur.
2- Damarlı Tohumsuz ( Çiçeksiz) Bitkiler
İletim dokuları bulunur. ( Ksilem ve floem demetleri bulunur.)
Örneğin; Eğrelti otu, At kuyruğu, Kibrit otu gibi.
Damarlı Tohumsuz Bitkilerin Genel Özellikleri Şunlardır:
1) İletim demeti vardır.
2)Sporla çoğalır. Metagenezle üreme gözlenir.
3)Gerçek kök , gövde ve yaprakları bulunur.
4)Çiçeksiz bitkilerdir. Tohum oluşturamazlar.
5)Ilık ve nemli bölgelerde yaşar. Rizom adı verilen toprak altı gövdelere sahiptir.
6)Diploit (2n) evre, monoploit (n) evreden daha uzundur.
7)Damarlı tohumsuz bitkiler, damarsız tohumsuz bitkilerden daha gelişmiştir.
3- Damarlı Tohumlu ( Çiçekli) Bitkiler
Genel özellikleri:
İletim demetleri vardır.
Tohum oluşumu görülür.
Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır.
Üreme organı çiçektir ve çiçek eşeyli üremeyi sağlar.
Damarlı tohumlu bitkiler iki grup altında incelenir.
a- Açık Tohumlu Bitkiler
b- Kapalı Tohumlu Bitkiler
a- Açık Tohumlu Bitkiler:
1- Odunsu bitkilerdir. (Çoğunlukla ağaç, ağaççık ya da çalı biçiminde bitkilerdir. Otsu formları yoktur.)
2- Çok çeneklidirler.
3- İğne yapraklıdır. Genellikle yapraklarının tamamını birden dökmediği için dört mevsim yeşil kalabilir.
4- Çok yıllıktır ve yaprakları çoğunlukla iğnemsi olmakla beraber pulsu, yelpaze, şeritsi ya da tüysü tipte yapraklı olanları da vardır.
5- Gerçek çiçekleri yoktur. Meyveleri yoktur.
6- Eşeyli üreme gözlenir. ( genellikle rüzgar ile tozlaşma gerçekleşir.)
7- Soğuk kış şartlarına dayanıklı bitkilerdir.
8- Tohum meyve içinde değil, kozalak yapraklarının altında, açıkta bulunur.
Örnek: Açık tohumluların en iyi bilinen grubu ‘’ kozalaklı bitkilerdir.’’ Çam, ardıç, ladin, köknar, sedir, servi gibi…
b- Kapalı Tohumlu Bitkiler:
♦Kapalı tohumlu bitkiler açık tohumlu bitkilerden daha gelişmiştir.
1-Yapıları bakımından yeryüzünün en gelişmiş bitkileridir.
2- Gerçek çiçek, meyve ve tohumları vardır.
3-Tohum, yumurtalık ( ovaryum) içinde yer alır. Yumurtalık gelişerek meyveyi oluşturur. Tohum, meyve tarafından korunur
4- Kapalı tohumlu bitkilerin bazılarında kısın yaprak dökme olayı gerçekleşir.
5- Bazı kapalı tohumlu bitkiler tek, bazıları ise çok yıllık olabilmektedir.
6- Kök yapısı da bitkiye göre farklılık göstermektedir.
7- Çift döllenme görülür. Endosperm ( besi doku) ‘’ 3n’’ kromozomludur.
8- Tohumdaki çenek sayısına göre tek çenekli ve çift çenekli olarak ikiye ayrılır. (Çenek: Embriyonun bir kısmını oluşturan, bazı bitkilerde besin deposu görevini yapan ve ilk oluşan yapraklara çenek denir.)
Tohumlu BitkilerTohumsuz Bitkiler
Tohum, çiçek ve meyve oluşturabilirler.Tohum, çiçek ve meyve oluşmaz.
Eşeyli ve eşeysiz üreyebilirlerMetagenez ile ürerler.
Hepsi damarlı yapıdadır.Damarlı ve damarsız çeşitleri vardır.
Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır.Bazılarında Gerçek kök, gövde ve yaprak bulunmaz
